صندوق طلا چیست؟

صندوق‌های طلا به‌عنوان یک نوآوری و تغییر مثبت در عرصه مالی، امکان معاملات آسان و سریع بر روی فلز گران‌بهای طلا را فراهم کرده‌اند. این صندوق‌ها در بازار بورس، سرمایه‌گذاران بسیاری را که تمایل به خرید و فروش طلا دارند، جذب کرده است.

صندوق‌های طلا براساس ساختار دارایی‌های خود به دو دسته تقسیم می‌شوند.

• گروه اول، به سرمایه‌گذاری روی گواهی سکه تمرکز دارند؛ به این معنی که عمده دارایی‌های این صندوق‌ها شامل گواهی سکه تمام بهار آزادی است.
• گروه دوم، به خرید گواهی شمش طلا می‌پردازند که این شمش‌ها از نوع 24 عیار یا 999 هستند.

مزایای صندوق‌های طلا

صندوق‌های طلا مزایای متعددی دارند که در این بخش به‌طور کامل مورد بررسی قرار خواهند گرفت:

• سهولت معاملاتی از مهم‌ترین مزایای صندوق‌های طلاست. خرید و فروش این صندوق‌ها به‌مراتب آسان‌تر از معامله طلا به‌صورت فیزیکی است. این ویژگی به صندوق‌های طلا نقدشوندگی بیشتری می‌بخشد، به‌ویژه در زمانی‌که که بازار دچار رونق یا رکود است. درمقابل، در معاملات فیزیکی طلا، یافتن یک طلافروش که در شرایطی که قیمت‌ها به‌طور احساسی افزایش می‌یابند، با کارمزدهای قبلی به فروش طلا بپردازد، دشوارتر است.
• کارمزد خرید و فروش در معاملات فیزیکی طلا بسته به شرایط بازار می‌تواند تغییر کند؛ اما کارمزدهای صندوق‌های طلا براساس قوانین به‌طور ثابت و معین تعیین شده‌اند و در شرایط معمول این ثبات حفظ می‌شود، مگر در مواردی که تصمیم‌گیری کلی وجود داشته باشد.
• یکی دیگر از مزایای مهم صندوق‌های طلا، معافیت مالیاتی آن‎هاست. در این مورد، گردش حسابی که انجام می‌شود، کمتر است و به همین دلیل مالیات بر عایدی سرمایه نیز شامل آن نمی‌شود. این ویژگی می‌تواند منافع قابل توجهی نسبت به سرمایه‌گذاری در طلا به‌صورت فیزیکی داشته باشد.
• به‌طورکلی، صندوق‌های طلا ریسک نگه‌داری ندارند، درحالی‌که نگهداری طلای فیزیکی، حتی اگر از روش‌های امنیتی مانند باتری خالی، فویل ضخیم و صندوق‌های امانات استفاده شود با ریسک‌های بالایی همراه است.
• برخی معتقدند که در شرایط ناامنی و افزایش ریسک‌ها، طلا به‌عنوان یک کالای امن نقشی کلیدی ایفا می‌کند. در چنین شرایطی، ممکن است صندوق‌های طلا نتوانند همانند طلا عمل کنند. با این حال، بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که در دوران افزایش ریسک‌ها، صندوق‌های طلا به‌طور قابل توجهی مشابه با یک کالای امن عمل می‌کنند. به عبارت دیگر، وقتی تقاضا برای طلا افزایش پیدا می‌کند و قیمت آن بالا می‌رود، در بازار بورس نیز تقاضا برای صندوق‌های طلا افزایش می‌یابد.
• این صندوق‌ها عموما بازدهی مشابهی با طلای فیزیکی دارند که ممکن است کمی بیشتر یا کمتر باشد. این تفاوت در بازدهی به دو عامل بستگی دارد: یکی عرضه و تقاضای بازار و دیگری سهولت معاملاتی و ساختار مالکیت طلا در صندوق. به‌ویژه در زمان‌هایی که سکه‌ها حباب قیمتی پیدا می‌کنند، سرمایه‌گذاران ممکن است صندوق‌های طلایی با گواهی سکه را بفروشند و به سمت صندوق‌های طلایی با گواهی شمش حرکت کنند و برعکس. به این ترتیب، ساختار دارایی‌های صندوق‌های طلا نیز تاثیر زیادی در بازدهی آن‌ها دارد.

چرا صندوق‌های طلا گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری‌‌اند؟

در سال 1402، تعداد صندوق‌های طلا افزایش چشمگیری داشت و این روند همچنان ادامه دارد، به‌طوری‌که در حال حاضر بیش از 10 صندوق طلا در بازار بورس وجود دارد. این صندوق‌ها معمولا تقسیم سود ندارند، اما هر روز پس از پایان ساعت معاملاتی، خالص ارزش دارایی‌ها (Net Asset Value یا NAV) خود را به‌روزرسانی کرده و در وب‌سایت بورس به نمایش می‌گذارند. محاسبه NAV با استفاده از فرمول ساده‌ای انجام می‌شود و برای هر واحد صندوق مشخص می‌شود:

اگرچه این صندوق‌ها تقسیم سود انجام نمی‌دهند؛ اما مجمع عمومی برگزار می‌کنند، شفافیت اطلاعاتی بالایی دارند و گزارش‌های مالی منظم ارائه می‌دهند. همچنین، در صورت ایجاد تغییرات در ساختار دارایی‌ها، این اطلاعات به‌طور عمومی منتشر می‌شود و NAV به‌صورت ماهانه با جزئیات منتشر می‌گردد. هر سه ماه یک‌بار نیز حسابرسی و نظارت بر عملکرد این صندوق‌ها انجام می‌شود و تضمین نقدشوندگی آن‌ها نیز وجود دارد.

این ابزارها به‌ویژه برای کسانی که دسترسی آسانی به خرید و فروش طلا به‌صورت فیزیکی (خصوصا در حجم‌های بالا) ندارند، مناسب است. علاوه بر این، برای فعالان بازار بورس، اختصاص درصدی از سرمایه‌گذاری به صندوق‌های طلا می‌تواند جذاب باشد و به‌عنوان بخشی از چیدمان سبد دارایی‌ها (پورتفولیو) مورد استفاده قرار گیرد. سرمایه‌گذاران می‌توانند اکنون در بورس روی طلا و مسکن (که در حال حاضر به‌صورت محدود عرضه شده‌اند) سرمایه‌گذاری کنند؛ اما در حال حاضر، صندوق‌های نقره و زمین هنوز وجود ندارند. این ابزارهای نوین مالی امکان تنوع بیشتر در سرمایه‌گذاری و فعالیت در بازارهای مختلف را فراهم می‌کنند.

نکات خرید صندوق‌های طلا

در خرید و فروش صندوق‌های طلا، نکات مهمی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند:

• سایز صندوق: مقدار طلا موجود در صندوق بسیار مهم است. برای مثال، یک صندوق با ارزش دارایی 1000 میلیارد تومان با یک صندوق 50 میلیاردی تفاوت‌ها دارد. اطلاعات مربوط به ارزش کل صندوق‌ها در سامانه «کدال» منتشر می‌شود. انتخاب یک صندوق بزرگ ممکن است برای بعضی از سرمایه‌گذاران اولویت داشته باشد، درحالی‌که برای برخی دیگر، به‌دلیل مبلغ سرمایه‌گذاری، این موضوع چندان حائز اهمیت نیست.
• ساختار طلای صندوق: باید مشخص شود که صندوق به چه نوع طلا تعلق دارد؛ آیا گواهی سکه دارد یا شمش؟ همچنین، وضعیت حباب‎ قیمت سکه نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.
• نقدشوندگی و حجم معاملات روزانه: این دو عامل می‌توانند تاثیر زیادی بر روی ورود و خروج از صندوق‌ها و توانایی شما در خرید و فروش داشته باشند.
• زمان‌بندی معاملات: در حال حاضر صندوق‌های طلا از ساعت 12 تا 15 روزهای شنبه تا چهارشنبه در طی هفته معامله می‌شوند.

توجه داشته باشید که سرمایه‌گذاری در طلا به‌ویژه برای حفظ قدرت خرید در بلندمدت اهمیت دارد. با این حال، تنها کسانی می‌توانند از این بازار سود ببرند که بتوانند از نوسانات آن بهره‌برداری کنند. باید مراقب باشید که نوسان‌گیری همیشه به سود منجر نمی‌شود و در بسیاری از موارد ممکن است زیان به‌همراه داشته باشد. بنابراین، برای افزایش دانش، آگاهی و مهارت‌های خود، توصیه می‌شود در مرحله اول به‌طور محدود و با مبالغ کم وارد نوسان‌گیری شوید و فروش خود را در نقاطی که آموزش دیده‌اید، انجام دهید. با گذشت زمان، می‌توانید حجم معاملاتی خود را به‌طور تدریج افزایش دهید.

معایب صندوق‌های طلا

محدودیت‌ اصلی صندوق‌های طلا تایم معاملاتی آن‌هاست که فقط از ساعت 12 تا 15 فعالیت می‌کنند. این محدودیت به این دلیل منطقی است که آغاز زمان معاملات یک ساعت پس از شروع سکشن لندن (ساعت 11:00 یا 11:30 به وقت تهران) به حداکثر رساندن هم‌راستایی با تغییرات قیمت طلا و دلار در بازار‌های جهانی کمک می‌کند. این زمان محدود به این معنی است که تنها برای سه ساعت در روز (شنبه تا چهارشنبه) می‌توان این صندوق‌ها را معامله کرد. در مقابل، خرید و فروش طلای فیزیکی در هر زمان، حتی روزهای تعطیل هم ممکن است. برای سرمایه‌گذارانی که بر این باورند که طلا باید به‌صورت فیزیکی خریداری شود، این موضوع می‌تواند باعث شود که صندوق‌های طلا برای آن‌ها جذابیت کمتری داشته باشند.

با این وجود، رشد تعداد صندوق‌های طلا و افزایش حجم معاملات نشان‌دهنده افزایش آگاهی و دانش سرمایه‌گذاران است که نشان می‌دهد که بسیاری از افراد به‌دنبال تنوع در سبد دارایی‌های خود و ورود به بازارهای جدید هستند و از مزایای صندوق‌های طلا بهره میبرند.

توسعه مهارت‌های سرمایه‌گذاری در طلا

ما در دوره «مسیر ثروت‌ساز»، به‌طور جامع و علمی به تحلیل و بررسی بازار طلا پرداخته‌ایم. در کانالی که به این دوره ویژه اختصاص داده شده، به‌صورت رایگان توصیه‌هایی برای خرید ارائه می‌شود و تحلیل‌ها و تفسیرهای مناسبی، با توجه به شرایط بازار و تغییر روندهای آن و با ملاحظه نوسانات قیمت دلار و انس جهانی طلا، برای شما ارائه شده است.

با آموزش اصولی و هدف‌دار شما نیز می‌توانید با تحلیل قیمت دلار و انس جهانی طلا، نقاط جذابی را برای سرمایه‌گذاری و خرید و فروش فلز گران‌بهای طلا شناسایی کنید. همچنین، با بررسی ساختار مالکیت صندوق طلا (سکه یا شمش) می‌توانید نسبت به محاسبه NAV (خالص ارزش دارایی‌ها) این صندوق‌ها اقدام کرده و نقاط بهینه برای خرید و فروش را تعیین نمایید. با این کار موفقیت مالی خود را تضمین می‌کنید.

نویسنده: دکتر بردیا خسروانی