اهمیت علم حسابداری؛ نگاهی به رشته حسابداری و استانداردهای آن
حسابداری بهعنوان یکی از علوم زیبا و جذاب، نهتنها از اهمیت بالایی برخوردار است بلکه کاربردهای گستردهای نیز دارد و میتواند درآمد قابل توجهی را بههمراه داشته باشد. برای نوجوانان و جوانان، حسابداری بهعنوان یک گزینه شغلی بسیار مناسب مطرح میشود، مشروط بر اینکه فرد علاقه، استعداد و توانایی لازم در این حوزه را داشته باشد. بنابراین، این رشته میتواند یک انتخاب عالی و جذاب برای آینده شغلی آنها باشد. اگر در ابتدای راه تعیین آینده شغلی خود هستید، این مقاله میتواند راهگشای شما باشد.
چرا علم حسابداری مهم است؟
ما بهطور کلی سه رشته را از اهمیت ویژهای برخوردار میدانیم:
- حسابداری
- وکالت؛
- پزشکی.
رشته پزشکی بهطور مستقیم با جان مردم، رشته وکالت باحق وحقوق مردم و رشته حسابداری با پول مردم سروکار دارد. برای هر فرد، پول، حق و جان دارای ارزش و اهمیت ویژهای است؛ از اینرو، این سه رشته در هر نقطه از جهان از ارزش بالایی برخوردارند.
حسابداری بهعنوان یک علم مالی، موضوعات را بهطور اساسیتری نسبت به مدیریت مالی و اقتصاد مورد بررسی قرار میدهد. بهعنوان کسی که از مقطع دیپلم تا دکترا در این رشته تحصیل کردهام، معتقدم که فردی که با اصول صحیح و بنیادین حسابداری آشنا شود، مدیریت مالی و اقتصاد را بهسادگی میآموزد. اما، در مقابل، اگر فردی صرفا مدیریت مالی و اقتصاد را مطالعه کند، نمیتواند بهراحتی به یادگیری عمیقی از حسابداری برسد. بنابراین، حسابداری را میتوان پایه و زیربنای علوم مالی دانست و حسابداری را میتواند بهعنوان زبان تجارت (Business Language) تعریف گردد.
حسابداری نهتنها به فعالین اقتصادی، از جمله افراد حقیقی و بزرگترین شرکتها، کمک میکند تا تصمیمات مالی موثرتری بگیرند؛ بلکه به تمامی افراد این امکان را میدهد که در زندگی شخصی خود از این مهارت بهره لازم را ببرند. با یادگیری اصول حسابداری، افراد میتوانند رویدادهای مالی خود را ثبت کنند، برای خود بودجه تعیین کنند، اهداف مالی مشخص نمایند و به آنها دست یابند. در واقع، حسابداری به عنوان یک ابزار اساسی در مدیریت مالی شخصی و حرفهای، نقش بسیار مهمی ایفا میکند و کمک میکند تا فعالین اقتصادی آگاهانهتر و موثرتر عمل کنند. درواقع، هر فردی که وارد دنیای کسبوکار میشود، به دانش حسابداری نیاز دارد.
استانداردهای حسابداری چیست و چگونه امور مالی جهان را بههم مرتبط میکند؟
هر رشته و حرفهای به منظور پاسخگویی به یک نیاز خاص ایجاد شده است و حسابداری نیز از این قاعده مستثنی نیست. رشته حسابداری برای تامین اطلاعات حیاتی مورد نیاز در تصمیمگیریهای اقتصادی به وجود آمده است. یک حسابدار در مرحله اول اطلاعات مهم مالی را جمعآوری، ثبت و تحلیل میکند تا بتواند گزارشهای لازم را ارائه دهد. این فرآیند با رعایت استانداردهای مشخص صورت میگیرد و هر رویداد مالی در چارچوب این استانداردها ثبت میشود. تمام رشتهها و حرفهها دارای اصول و استانداردهاییاند که به عنوان پایه و شالوده آنها عمل میکند.
در حسابداری نیز این چهارچوب شامل قوانین، اصول و استانداردهایی است که از قرن چهاردهم میلادی شکل گرفته است و تا ابد پابرجاست. استانداردهای حسابداری در گذشته بهمنظور تعیین چهارچوبهای کار حسابداری توسط کشورهای مختلف تدوین میشدند. در آن زمان، دانش ریاضی به جایی رسیده بود که هنوز افراد به مفاهیمی مانند اعداد منفی آشنا نبودند. بعد از آن، حتی با اضافه شدن اعداد منفی به ریاضیات در قرن شانزدهم، اصول، چهارچوبها و استانداردهای حسابداری از قرن چهاردهم تغییر نکرده است.
درک و یادگیری حسابداری بسیار آسان است، به شرط آنکه بتوانیم به همان چهارچوب فکری قرن چهارده برگردیم و مفاهیم بنیادی این رشته را با دقت یاد بگیریم و ساختار حسابداری را بسازیم. زیبایی این رشته بهطور خاص ناشی از همین چهارچوب، اصول و استانداردهایی است که بر اساس طبیعت شکل گرفتهاند. ما بر این باوریم که نهتنها در رشته حسابداری، بلکه در تمام علوم و رشتهها، ما بخشی از طبیعت را از منظر آن رشته مطالعه میکنیم. به همین دلیل، حسابداری یک رشته دوستداشتنی، زیبا، پردرآمد و کاربردی است که امکان انجام خدمات مالی متنوع و گوناگون را فراهم میکند.
یکی از چهرههای برجسته در تاریخ حسابداری «لوکا پاچیولی؛ Luca Pacioli» است که او را بهعنوان پدر علم حسابداری میشناسند. پاچیولی که معلم ریاضی بود، کتابی نوشت که در آن فصلی به حسابداری دوطرفه اختصاص داده شده بود و این مفهوم بهعنوان یکی از مفاهیم بنیادی حسابداری شناخته میشود. امروزه، با پیشرفتهای جهانی و اقتصادهای متصل به یکدیگر، استانداردهای حسابداری در بسیاری از کشورها به یک استاندارد بینالمللی واحد تبدیل شده است.
این استانداردها با عنوان International Financial Reporting Standards (IFRS) معرفی شدهاند و هدف آنها ایجاد یک زبان مشترک برای گزارشگری مالی در سطح جهانی است. به این ترتیب، کشورهای مختلف از این استانداردها پیروی میکنند تا بتوانند اطلاعات مالی را بهراحتی مقایسه و درک کنند و از این طریق به شفافیت و یکپارچگی بیشتر در بازارهای جهانی دست یابند. این همسانی استانداردها به تسهیل تجارت بینالمللی و جذب سرمایهگذاران خارجی کمک میکند و در واقع حسابداری را به زبانی جهانی برای تجارت تبدیل میکند.
زمانیکه یک حسابدار گزارشهای مالی یک شرکت در هر کشوری دیگر را تحلیل و بررسی کند، متوجه میشود که مطابق با استانداردهای حسابداری کشور خودش است. این موضوع نشاندهنده جهانیشدن زبان تجارت است که سالهاست در تمام کشورها دنبال میشود. کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و بهتدریج به سمت استانداردهای بینالمللی حسابداری (IFRS) سوق پیدا میکند. این همسو شدن باعث میشود که اطلاعات مالی شرکتها در سطح جهانی قابل مقایسه و درک باشد.
برای مثال، اگر کسی بخواهد به اطلاعات مالی شرکتهایی مانند اپل دسترسی پیدا کند، میتواند با استفاده از گزارشهای مالی به سوالاتی مانند میزان فروش، هزینه تولید هر آیفون 1200 دلاری، سود خالص، داراییها، بدهیها، نحوه تقسیم سود، طرحهای توسعهای، ارزش سهام، و هزینه اختصاص داده شده برای حقوق و دستمزد و تحقیق و توسعه پاسخ دهد. تمام این اطلاعات در حسابداری موجود است و به تحلیلگران و سرمایهگذاران کمک میکند تا در مورد تصمیمات خود در زمینه سرمایهگذاری و شراکت با اطلاعات دقیقتری عمل کنند.
مزایای رشته حسابداری چیست؟
یکی از تصورات غلط متداول در جامعه این است که افرادی که در ریاضی قویاند، باید به سمت رشته حسابداری بروند. هرچند حسابداری ارتباطی کمی با ریاضی دارد؛ اما این ارتباط به آن اندازه که تصور میشود نزدیک نیست. ریاضیات مورد نیاز در حسابداری عمدتا ساده و محدود به چهار عمل اصلی شامل جمع، تفریق، ضرب و تقسیم است. بنابراین، اگر شما در ریاضی مهارت دارید و به آن علاقهمندید، این لزوما به معنای ضرورت تحصیل در رشته حسابداری نیست و علاقه به ریاضی نمیتواند بهطور تضمینی دلیلی بر موفقیت در حسابداری باشد و ارتباط منطقی زیادی بین این دو رشته وجود ندارد. خبر خوب برای تمامی افرادی که به ریاضیات و اعداد و ارقام علاقه خاصی ندارند این است که حسابداری به محاسبات پیچیده و ریاضیات پیشرفته وابسته نیست.
یکی دیگر از بزرگترین مزیتهای حسابداری این است که برای ورود به این حرفه و تسلط بر آن، لزوما نیازی به مدرک تحصیلی ندارید. با شرکت در دورههای آموزشی مناسب، میتوانید تنها در 40 تا 50 ساعت با مباحث پایه و کلیدی این رشته آشنا شوید و به سادگی وارد بازار کار شوید. این موضوع، حسابداری را به گزینهای جذاب برای کسانی تبدیل میکند که تمایل دارند بهسرعت وارد دنیای حرفهای شوند. با توجه به افزایش نیاز جامعه به فعالیتهای مالیاتی و مشاورههای حسابداری، افرادی که تواناییهای حسابداری دارند میتوانند بهراحتی کسبه و شرکتهای کوچک را بهعنوان بازار هدف خود انتخاب کنند. بازار کار حسابداری به خاطر کمبود فارغالتحصیلان باکیفیت و نیاز روزافزون به خدمات مالی این رشته، همیشه در حال رشد است. بنابراین حتی اگر رشته تحصیلی شما به نظر بازار کار محدودی دارد، میتوانید بر روی حسابداری حساب کنید و فرصتهای اشتغال و درآمدزایی مناسبی پیدا کنند.
یک مزیت دیگر رشته حسابداری این است که مهارتهای کسبشده نهتنها در امور حرفهای، بلکه در زندگی شخصی نیز بسیار کارآمد خواهند بود. به همین دلیل، حسابداری بهعنوان یک نیاز اساسی در تمامی کسبوکارها مطرح است و با پیشرفتهای روزافزون جهان، نیاز به این علم بهطور فزایندهای افزایش مییابد. این رشته به واسطه تنوع خدمات مالیای که ارائه میدهد، به علاقهمندان با شخصیتهای مختلف اجازه میدهد تا در حوزههای گوناگون فعالیت کنند، از سطوح ساده دفترداری تا فرآیندهای حرفهای تصمیمگیری مالی و اقتصادی. افرادی که در مقاطع مختلف رشته حسابداری تحصیل کردهاند، از دیپلم تا دکتری، میتوانند در این حوزه فعالیت کرده و از استقلال مالی بیشتری برخوردار شوند. آنها میتوانند در بازار بورس سرمایهگذاری کرده و گزارشات مالی شرکتها را تحلیل کنند. با داشتن دانش حسابداری، افراد نهتنها میتوانند کیفیت تصمیمگیریهای مالی خود را بهبود بخشند، بلکه در نقشهای مدیریتی و اقتصادی نیز بهخوبی عمل کنند. در نهایت، حسابداری به افراد این امکان را میدهد که علاوه بر کار بهعنوان حسابدار، صاحب کسبوکار نیز شوند و به مدیریت مالی و تحلیلهای اقتصادی خود بپردازند.
نویسنده: دکتر بردیا خسروانی